Nur Kaplan
ANKARA Bartın Amasra da Türkiye Taşkömürü Kurumu na ilişkin maden ocağında yaşanan patlama Kolej Escort sonucunda 41 maden çalışanı hayatını kaybetti Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi İSİG raporlarına nazaran son 20 yılda en az bin 989 madenci iş cinayetlerinde öldü
Türk Tabipleri Birliği TTB Rus Escort Emekçi Sıhhati ve İşyeri Hekimliği Lideri Metehan Akbulut Türkiye de madencilik dalında yaşanan emekçi ölümlerinin nedenlerini ve uygulanan yasal mevzuatı anlattı Akbulut a nazaran kanunlar kâfi görünse de uygulamaları fiili Yenimahalle Escort olarak hayata geçirmek mümkün değil
MEVZUAT NE DİYOR
Amasra daki maden faciasının akabinde kamu ve özel dala ilişkin bütün iş yerlerinde emekçilerin çalışma şartlarını düzenleyen ve uygunlaştırmayı hedef edinen İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu tekrar tartışılmaya başlandı 2012 yılında çıkarılan kelam konusu kanunun üzerinden 10 yıl geçmesine karşın iş cinayetleri azalmadı Soma Ermenek ve Amasra da üzere çok sayıda yerde emekçi vefatları yaşandı
6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu na dayanılarak hazırlanan Maden İşyerlerinde İş Sıhhati ve Güvenliği Yönetmeliği ise 19 Eylül 2013 tarihinde yürürlüğe girdi Sondajla yeraltı yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerlerinde çalışanların sıhhat ve güvenliğinin korunması için uygulanması gereken asgari koşulları belirleyen yönetmelik ayrıyeten maden ocaklarının tasarlanma biçimi patlama olma ihtimaline karşı patronun alması gereken önlemleri ve maden çalışanlarının maruz kalabilecekleri psikososyal risklerin kıymetlendirilmesi dâhil pek çok mevzuyu düzenliyor
TTK NIN İŞ GÜVENLİĞİ İÇİN BAŞKA BİR YÖNERGESİ BİLE VAR
Türkiye de mevzuata bakıldığında kâğıt üzerinde büyük oranda kanunların kâfi olduğunu ama uygulamada sorun olduğunu söz eden Metehan Akbulut Amasra da Türkiye Taşkömürü Kurumu na ilişkin maden ocağının farklı bir yönergesinin bile olduğunu söyledi Akbulut şunları kaydetti
Çalışma Bakanlığı nın Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Personel Sıhhati ve İş Güvenliği Rehberi var Tüm bu yasa yönetmelik yönerge ve rehberlerde yeraltı kömür madenciliğinde tahkimatın nasıl yapılması gerektiğinden gaz deşarjlarının önlenmesine kadar kimin ne giyeceği nasıl donanacağına kadar detaylı tarifler yer alıyor O kadar ayrıntılandırılmış ki yangının önlenmesine yönelik hangi lamba çeşitlerinin kullanılacağı tozla gayrette sulu çalışma sistemlerinin detayları bile var Ancak fiili olarak hayata geçirildiğini söyleyebilmek mümkün değil
KÂĞIT ÜZERİNDE HER ŞEYİ HARİKA GÖSTERMEYE ÇALIŞAN GÖREVLİLER
İşçilerin hakları ismine yasalar çıkarılmasının işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri tabibi bulunmasının tek başına iş sıhhati ve güvenliğini sağlamak manasına gelmediğini söyleyen Akbulut binlerce unsurluk mevzuata boğulmuş kanunlara dikkat çekerek kâğıt üzerinde her şeyi kusursuz göstermeye çalışan görevlilerin olduğunu söz etti Akbulut şunları lisana getirdi
İşin başına getirilen Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği kültürüne inanmayan basiretsiz ve liyakatsiz yöneticileri konuşmamız gerekli Örneğin Kozlu Maden faciasında yargılanıp ceza alan kişi TTK Genel Müdürü yapıldı Karadon faciasının sorumlusu TTK genel müdür yardımcısı oldu Amasra kamuya ilişkin bir maden ve 30 yıldır önemli kaza olmamıştı AKP iktidarının 20 yıldır kurumlara yerleştirdiği liyakatsiz işi bilmeyenlerin yönetici yapılması ise farklı bir problem
MADEN OCAĞI ÇIKARLI DEĞİLSE UNSURLAR UYGULANMAZ
Türkiye de emekçi ölümlerinin yaralanmalarının sakat kalmalarının ve meslek hastalıklarının Avrupa ülkelerine nazaran çok fazla olduğunu söz eden Akbulut madencilik kesiminde yasa ve yönetmeliklerin neredeyse birebir AB kriterlerine uygun olarak çıkarıldığını ancak iş cinayetlerinin ve meslek hastalıklarının önlenmesi bir yana artarak devam ettiğini söz etti Akbulut şunları kaydetti
Mevzuattaki yeraltı ikaz sistemleri sığınma odaları yaptığı işe uygun mesleksel yeterlilik evrakı olmadan çalışma yeraltında yalnızca A sınıfı iş güvenliği uzmanlarının çalışması üzere birçok unsur daima ertelendi Ocağın iki kaçışı olacak havalandırması planlandığı üzere olacak üzere maliyetli işler ise şayet ocak yararlı değilse hiç uygulanmadı Avrupa da mevzuat hem yapılarına uygun ve uygulanabilir hem de maliyet hesapları bizdeki üzere yapılmıyor Örneğin iş güvenliği için önemli bütçe ayrılıyor ve en kıymetlisi çok sıkı da denetleniyor Hatta işin ucu isterse ilgili Bakana kadar ulaşsın denetçinin raporunda yer alıyor Cezalarda çok ciddidir
İŞ CİNAYETİ FITRAT OLAMAZ
İş cinayetlerinin kader yahut fıtrat olmadığını emekçi ölümlerinin bilimsel datalar ışığında engellenebilir olduğunu söyleyen Akbulut yaşanan faciaların fıtrat diyerek geçiştirilmesinin sorumluların cezasız kalmasının önünü açtığını lisana getirdi Akbulut şu formda konuştu
Yıllardır yaşanan her iş cinayetinin üstünün kapatılması sorumluların açığa çıkarılmaması hepimize yeni katliamlar yeni acılar olarak dönüyor Çalışma hayatında çalışma sırasında meydana gelen hiçbir mevt kaza yahut kader değildir Çalışanı muhafazayı temel alırsanız emekçi sıhhati ve iş güvenliği tedbirlerini titizlikle uygularsanız piyasa sisteminin gereğini değil bilimin gereğini yerine getirirseniz iş kazası olmaz Olsa da vefat olmaz Olsa bile çok nadir olur Cinayetleri önlemek için yapılması gerekenler çok net sermayeyi değil çalışanları müdafaayı temel almak