Dünyanın en büyük barosu olan İstanbul Barosu hafta sonu Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenecek Genel Heyet ile yeni lider ve idaresini belirleyecek. Yedi avukat kümesinden sekiz aday baro başkanlığı için yarışacak. 51 bin 352 kişinin oy kullanacağı düşünülen baronun lider adayları şöyle:
– Evvel Unsur Çağdaş Avukatlar Kümesi adayı Filiz Saraç
– İstanbul Barosu İdare Konseyi Üyesi ve Evvel Avukat Kümesi’nin adayı Avukat Elif Görgülü
– Evvel Unsur Çağdaş Avukatlar Kümesi Yükseliş Hareketi adayı olan Hasan Kılıç
– Bağımsız Avukatlar Kümesi’nin adayı Gülden Sönmez
– Avukat Hakları Kümesi’nin adayı Mustafa Gökhan Ahi
– Avukat Mert Er Karagülle,
– Milliyetçi Avukatlar Kümesi ismine Hakan Çatak
– Genç Hukuk Hareketi’nden Türkan Kara
Başkan adaylarıyla İstanbul Barosu’nun seçimini konuştuk. Birinci konuğumuz Bağımsız Avukatlar Kümesi’nin adayı Gülden Sönmez.
‘AVUKATLARIN BAROLARA İNANCI KALMAMIŞ’
Baro başkanlığına neden aday oldunuz?
Aslında bu sorunun karşılığı adayı olduğum Bağımsız Avukatlar’ın (BAK) kıssası ile direkt temaslı. İstanbul Barosu dünyanın en büyük barosu. Türkiye’de ise içinde Adalet Bakanlığı dahil tüm kuruluşlardan daha fazla hukukçu barındıran bir meslek kuruluşu olduğu halde yargı sistemi ve işleyişi içerisindeki tesiri yok üzere. Baro mensubu biz avukatlar da ülkenin içine sürüklendiği devasa kaos içerisinde yapayalnızız. İstanbul Barosu’nu 20 yılı aşkın müddettir Evvel Unsur ve türevi takımlar yönetiyorlar. Bu süreç içerisinde idareler tüm avukatların gücünü, düşünsel katkısını, aidiyet şuurunu ardına alıp onları temsilen ve onlardan aldığı güçle hukuk sistemine katkıda bulunmak, sistemin tıkanıklığını gerçek tahlil edip gerçek teklif ve stratejiler ile sisteme katılmak, sistemin çalışır, adalet üretir hale gelmesi için çaba vermek yerine baroyu kısır siyasal çekişmelerin tarafı haline getirerek önemli prestij kaybına uğratmış. O denli ki avukatların barolarına inancı inancı kalmamış, baro seçimlerine dahi ilgisiz kalır olmuşlar. Geçtiğimiz bir yıl içerisinde muntazaman iştirak sağladığımız Baro Meclisi’ne idarenin atadığı kurul üyeleri bile gelmediler, iltifat etmediler. İstanbul Barosu idaresi her biri tek başına gerektiğinde dünyayı karşısına alıp hak gayreti vermeyi meslek edinmiş 56 bin avukatı temsil ediyor olmanın sağlayacağı gücün farkında değil. Bu nedenle de İstanbul Barosu Türkiye ve dünya arenasında adeta bir etkisiz eleman.
‘BARO, İNSAN HAKLARININ SAVUNULDUĞU BİR ALAN’
Halbuki Türkiye ve bilhassa yargı sistemi çok sıkıntı vakitlerden geçiyor; İstanbul Barosu’na, onun adil ve öngörülü öncülüğüne gereksinimi var. Biz avukatlar da hiç iç açıcı durumda değiliz. İstanbul Barosu’na gereksinimimiz var. Tüm bu nedenlerle 2020 yılının ikinci yarısında başlattığımız çalışma ile evvel geniş tabanlı bir tartışma ortamı oluşturduk. Hukuk devletinin geldiği nokta, yargının durumu, yargı-siyaset alakaları, mesleğin muhtaçlıkları, savunmanın durumu ve bunlara ait gerçek tespit ve tahlil tekliflerini üretebilecek iştirakçi, özgürlükçü ve çabucak herkesin kendini söz edip sürece faal formda katılabileceği bir platformun yapısı üzerine uzun uzun konuştuk. 2021 yılında baromuzun da kurulduğu 5 Nisan Avukatlar gününde yatay idare yapısına sahip, Bağımsız Avukatlar (BAK), hukuk üst paydasında tüm avukatları birlikte tavır takınma çağırısıyla kuruluşunu ilan etti. Bağımsız Avukatlar baroda siyasal duruşu reddediyordu. Hangi siyasal görüşten olursa olsun hukukun üstünlüğünü, yargının bağımsızlığını, insan haklarını, adil yargılanma hakkını savunan tüm avukatların baro yerinde ayrımsız olarak omuz omuza hukukun hengamesini vermelerini savunuyordu. Elbette her birimizin bir siyasal niyete sahip olma hakkımız var ve bunun gereklerini kendi tabanında gerçekleştirebiliriz. Lakin baro; hukukun, savunma hakkının, insan haklarının savunulduğu alandır.
Bağımsız Avukatlar faaliyetlerini, karar mercii olan BAK Meclisi, alınan kararları icra eden BAK Uyum Şurası ve Dinamik İcra Heyeti, Bağımsız Avukatlar’a aidiyet hisseden tüm avukat ve stajyer avukatlardan oluşan ve meclise tavsiye niteliğinde kararlar alan BAK Kürsüsü isimli dört ana kurumu ile yürütüyor. Kurumlarımızın oluşumundan çok kısa mühlet sonra birinci defa 2021 yılında seçimlere katıldık. Bu sene ise kürsülerimize açık bir ilanda bulunuldu. Adaylarımızın seçilmesi sürecinde bir anket ve ön seçim yapıldı. Başkanlığa aday olan yoktu lakin kimin olmasını istedikleri konusunda üç isim tekliflerle öne çıkmıştı. Bu isimlerden biri de bendim. Bağımsız Avukatlar’ın unsurlarının İstanbul Barosu’ndaki taşıyıcısı olmak için daima birlikte adayız.
‘ÖZGÜN BİR ANLAYIŞ VE MODEL ÖNERİYORUZ’
Sizi öbür adaylardan ayıran özellik nedir?
Bağımsız Avukatlar olarak ‘grupçuluktan’, küme içi ve/veya kümeler ortası kısır çekişmelerden uzak durmayı bir hal olarak benimsedik. Öte yandan baronun araçsallaştırılması ve siyasi tartışmaların tarafı haline getirilmesine karşı bilhassa Evvel Unsur kümesi, ‘Baro siyasetin içinde olmalı, siyaset yapmalı’ demekteydi. Bu sene bizim çıkışımız tesir yaratmış görünüyor ki Evvel Unsur’dan ayrılan birtakım kümeler “Önce Avukat” der oldular ve baro tabanında siyaset yapmayacaklarını açıkladılar. Bu gelişmeyi sevinçle karşıladığımızı belirtmeliyim. Lakin bu söylemi ne derece başarıp başaramayacaklarını göreceğiz.
Biz Bağımsız Avukatlar olarak tümüyle özgün bir anlayış ve model öneriyoruz. Öncelikle adalet savaşçıları olan biz avukatların her türlü siyasal eğilimin ötesinde adap hakkında odaklanıp hukukun üstünlüğü ve işlerliğini savunabileceğini düşünüyor, buna yönelik çağırı yapıyoruz. Öte yandan İstanbul Barosu’nun misyonunu gerçekleştirebilmesi için 56 bin avukatın ortak iradesini yansıtır olmasını, olmazsa olmaz şart olarak görüyoruz. O nedenle ‘İstanbul Barosu bağıntılı temsil sistemiyle oluşturulacak bir meclisin seçtiği idare kurulunca yönetilmeli’ diyoruz. Önerdiğimiz anlayışla uzlaşma tabanının çarçabuk oluşturulabileceğinden eminiz. Bunun için yalnızca baronun misyonu ve gücüne olan inanç ve farkındalık kafidir. Biz her bir avukat meslektaşımızın çok değerli olduğunu ve kesinlikle sürece katılması gerektiğini biliyoruz. Bu nedenle tüm meslektaşlarımız saygındır. Bu farkındalık olmadan baronun gücünü açığa çıkaramaz ve misyonunu yerine getirmesini sağlayamayız. Bunlar bizim öteki küme ve adaylardan bariz formda ayrık olduğumuz konular. Mesleğin kendisinin ve yargıya ait meseleler ile bu sıkıntılara ait sağlam bir hukuk yerine basıyoruz. Hukuk için yanlışsız bütünsel değişimin kendisini, mesleğimizin ve savunmanın gereklerini ayrıca yersiz mazeretlere kurban etmeden seslendirmekte buluyoruz. Meselelerin tahlilinin bu türlü ortaya çıktığını görüyoruz.
‘AVUKAT YARGININ KORUCU UNSURU’
Avukatların sık sık savunma alanında engellendiklerini duyuyoruz. Sizce savunmanın en değerli problemleri neler? Bu sıkıntılara ne tıp tahliller öneriyorsunuz?
Türkiye’de savunma makamı yargının üvey çocuğu sendromuyla karşı karşıya. Tez ve yargı makamı karşısında vazgeçilmeye niyet edilmiş, fakat ‘vitrin’ olarak da kalsın halinde belirli bir kalıba sokulmaya çalışılan yaramaz bir çocuk güya. Meğer ne avukat bir çocuk ne de devlet onun babasıdır. Avukat yargının kurucu ögesidir. Avukatlık mesleği uzunca yıllardır gerek adalet bürokrasisinin bakışı, gerekse toplam kalitedeki düşüş nedeniyle önemli bir prestij kaybına uğradı. Bilhassa devlet yetkililerinin avukata ait telaffuzları; avukatı yalnızlaştıran, mesleğini ifasını ziyadesiyle güçleştiren ve toplumsal saygınlığını örseleyen boyutlarda. Avukat, sorun çıkaran, savcı ve yargıçlar için hatalıyı koruyan, cürümlünün suç ortağı üzere muamele görmekle birlikte esasen niteliği gereği yalnız gösterdiği faaliyetinde düzgünce yalnızlaştırılıyor. Meslektaşlar ortası dayanışma ve meslektaşların baro ile münasebetleri de çok zayıf olunca bu çıkmazdan tahlil bulmak çok güç. İşte bizim en büyük vaadimiz iştirakçi bir baro için elimizdeki her şeyi yapmak olacak. Avukatların ne olduğunu tam da avukat olarak herkese anlatmak ve kabul ettirmek daima birlikte hareket eden tüm mensuplarından güç alan bir baronun misyonudur. Bu halde savunma ne yalnız kalacaktır ne de dışlanabilecektir. Bu türlü bir baronun savunmayı güçlendiren ve hukuk sistemini şekillendiren devasa bir kuruluş olacağı kuşkusuzdur.
‘ANAYASA MAHKEMESİ MÜDAHALEYE AÇIK’
Şu an Türkiye’de yargının bulunduğu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz. Yargının problemleri sizce nelerdir?
Yargı sıhhat hizmeti sunan bir teşkilat olsaydı önünde milyonlarca ceset olurdu desek yeridir. Maalesef yargının mukadderatı Türkiye’nin geçmişinden bugüne değişmedi. Evet gelişmeler oldu ancak asla ve asla stabil bir formda süren mefkureye ulaşılamadı. Son vakitlerde ise tekrar ve önemli geri gidişlere şahit oluyoruz. Aslında yargı dediğimiz kurum yüzde 90 oranında uyuşmazlıklara ve cürümlere ait prosedürlerin işletilmesinden ibarettir. Yani beşerler ortası bağlardan ortaya çıkan fiiller de yasal sonuçları da aşikardır. Mahkemeler yalnızca bunu evraka bağlar. Adalet dediğimiz ülkü aslında fiillere uygulanacak kuralların çok da muhakkak olmadığı, toplumsal barışın sağlanması için üzerinde nitekim uzun uzun düşünülmesi gereken belgelerdir. Adalet tam da bunlarda verilecek kararlarla ortaya çıkar. Türkiye’de yargı prosedürleri işletilirken geç işliyor, uyuşmazlıkların yargıya taşıyan adalete erişimde büyük kasvetler var, yargının hem bağımsızlığı hem de tarafsızlığı noktasında krizler yaşanıyor, adaletin tecelli edeceği evraklarda hukukun üretilmesinden aciz bir yargı var. HSK’nın yapısal meseleleri var ve bu yargı bağımsızlığını derinden etkiliyor. Yürütme karşısında yargı, Anayasa Mahkemesi de dahil olmak üzere edilgendir ve müdahaleye açıktır. Yargı sisteminin baştan sona yine ele alınması gerekir. Bu tablo bizi daima yargı krizleri içinde ömrünü sürdüren bir ülke olmaktan öteye geçirmiyor.
FEYZİOĞLU’NUN ELÇİLİĞE ATANMASI…
Türkiye Barolar Birliği’nin eski Lideri Metin Feyzioğlu Lefkoşa Büyükelçiliği’ne atandı. Yapılan bu atamayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Cumhurbaşkanının tasarruf yetkisini kullanmasına elbette karışamayız. Lakin bu cins tasarruflar yargı içerisinde birçok tartışmalı mevzunun direkt tarafı ve faili olan biri hakkında kullanılıyorsa çok önemli olarak ele alınmalı, dikkat edilmeli. Bireyler gelip geçicidir lakin sistemler kalıcıdır. Sistem ya da örfte yaratacağınız bir kuşku, tereddüt veyahut etik bir yara jenerasyonlara sirayet edecek bozulmalara sebebiyet verebilir. Rahatsızlığımı söz etmeliyim.
‘STAJYER AVUKATLARA MİNİMUM FİYAT TARİFESİ SAĞLAYACAĞIZ’
Stajyer avukatlarla ilgili bir çalışmanız var mı?
İstanbul Barosu, dünyanın en büyük barosu, bu avukatların yarısından fazlasını on yılını doldurmamış genç ve çok genç meslektaşlarımız oluşturuyor. Staj periyodunda meslektaşlarımızın birçoklarının lisana getirdiği sorun avukatlığa hazırlığın sağlanamamasıdır. Hukuk eğitimi içinde uygulamaya dair temaslar ve adapları tekrar ele alacağız, staj eğitiminin daha tesirli ve gerçekçi yapılması için yazılı kuralları ve uygulamayı toptan değiştireceğiz. İkinci en değerli sorun ise stajyerlerin özlük hakları ile ekonomik düşünceleridir. Birinci altı ayını kağıt üzerinde adliyede geçiren stajyer avukatların, yargının öbür ögeleri olan hakim ve savcı stajyerleri üzere fiyat alması gerektiğini düşünüyoruz. Maddi bakımdan desteklenmesi gereken stajyerlerin baroya müracaatlarında alınan harç ve fiyatların ortadan kaldırılması için her şeyi yapacağız. Yeniden stajyerlere ait taban fiyat tarifesi yayınlanmasını sağlayacağız.
‘ÇOKLU BARO GÜZEL BİR SİSTEM DEĞİL’
Barolar bölündü, tartışma hala sürüyor. İstanbul ve Ankara’da iki baro var. Bu husustaki görüşleriniz neler?
2020 yılında yapılan bir düzenleme ile çoklu baro uygulaması getirildi. Savunmanın güçlü kalması için çoklu baro sistemi katiyetle uygun bir sistem değildir. Bağımsız Avukatlar çoklu baro sistemine kesin formda karşıdır. Biz buna ait bir tartışma sürdüğünü görmüyoruz. Sanırım çoklu baro sisteminin çok da olumlu bulunmadığını bugün 56 bin meslektaşımızla birlikte Genel Şuraya gidiyor oluşumuz gösteriyor. Lakin çoklu baro olayında başta İstanbul Barosu olmak üzere bugüne dek iştirakçi, bütünleştirici bir baro sistemi oluşturamamış olmamızın da önemli bir katkısı vardır. Tüm baro sistemi üstte anlattığım unsurlar doğrultusunda yine ele alınmalıdır. Bu türlü olduğunda savunmayı parçalayan, güçsüzleştiren çoklu baro uygulaması da giderek tezini yitirecek ve anlamsızlaşacaktır.
TEVKİL TARTIŞMASI…
Avukat mesleğinde tartışma konusu olan kimi hususlar var. Bunlardan biri de tevkil (birini kendisine vekil etme) konusu. Birçok avukat yerine diğer bir avukatı göndererek iş yaptırıyor. Bunun karşılığında ise çok düşük fiyatlar ödeniyor. Binlerce avukat da bunu bir gelir kapısına dönüştürmüş durumda. Tevkil konusuna nasıl bakıyorsunuz, baro lideri olursanız bu mevzuyu kurumsallaştırma üzere bir çalışmanız olur mu?
Tevkil aslında bir avukat dayanışmasıdır. Bilhassa duruşma günlerinin haftanın iki gününde toplanması veyahut diğer kentlerde usuli süreçler için avukatlar her vakit birbirine yardımcı olmuştur. Meslektaş sayımızın artması ve süreçlerin yer ve vakit bakımından karmaşıklaşması ile daha da yaygınlaşan bir kurum oldu. Lakin son vakitlerde onlarca tevkille ilgili toplumsal medya hesaplarının kurulması, kaynağı belgisiz biçimde işlere aracılık yapılması bu kurumu pespaye hale getirdi. Fiyatını aldığı bir işin sürecini yaptırdığı avukata gereğinden düşük fiyat ödemeyi bırakın, mevzu tevkil yaptığı halde fiyatını ödemeyen meslektaşların türemesine kadar uzandı. Birtakım meslektaşlarımızın artık tevkil fiyatını ödemeyen öbür avukatı toplumsal medyada ifşalama noktasına dahi gelindi. Bu hal ne kabul edilebilir ne başıboş bırakılabilir.
Biz vekaletname alırken öteki bir avukata vekalet verebilme yani tevkil yetkisini alırız. Tevkil edilen avukatın, vekalet verilen avukattan farkı yoktur. Genç meslektaşımız Ersin Aslan Gebze’de tevkille gittiği hem de çok az bir fiyat aldığı bir haciz sırasında katledilmişti. Toplumsal medyada dönen bu piyasa katiyetle ortadan kaldırılmalı. En büyük mesleksel dayanışma örgütümüz olan baromuz nezdinde elektronik bir sistemle birlikte iş yapmak isteyen meslektaşlarımız buluşturulmalıdır. Bir iş kesimi olarak tevkilin fiyatları İstanbul Barosu’nun Tavsiye Niteliğindeki Fiyat Tarifesinden aşağıda olmamalı. Nitekim Antalya’dan bir meslektaşın İstanbul’daki bir işinin, geliş-gidiş uçak biletinden az bir fiyatla yapılması akıl alır üzere değil.
‘İTİBAR SORUNU BİRÇOK SORUNU BERABERİNDE GETİRİYOR’
İstanbul Barosu’na lider olursanız avukatların hangi sıkıntılarını lisana getirmekte ısrar edeceksiniz?
Hiçbir avukat meslek hayatının hiçbir etabında kendini yalnız hissetmeyecektir. Ayrıyeten onun her bir sorunu merkezi yönetim karşısında ve yargı sisteminin her kısmında tüm avukatların iştirakiyle temsil edilecek, savunulacaktır. İş potansiyeli ile avukat sayısının orantısız artışı uygulamada birçok meslektaşın mali sıkıntılarla müsabakasını kaçınılmaz kılıyor. Biz bu bahiste birtakım hukuksal süreçlerde avukat bulundurma zorunluluğunun getirilmesini hem de vergi yükümlülüğü açısından yıllara nazaran kolaylık ve indirim sağlanmasını savunuyoruz. Hukukçuların eğitim sıkıntısının en çok hissedildiği bir devirdeyiz. Süratle artan özel üniversiteler, yetersiz ve kalitesiz bir hukuk eğitimi yalnızca eğitim göreni değil tüm yurttaşları, tüm yargı sistemini etkiliyor. Kontenjan ve yüzdelik sıralama sonu, üniversitelerin hukuk eğitiminin standarda bağlanması ve denetlenmesi bir an evvel düzenlenmelidir. Yeniden bugün yaşadığımız prestij sorunu beraberinde pek çok sorunu da getiriyor. Avukatın prestij sorunu yaşıyor olması savunmayı güçsüzleştiriyor. Adaleti direkt etkiliyor. Bu sorunun bertaraf edilmesi için tüm sebep ve aktörlerle düzgün ve tesirli gayret etmek gerekiyor. Biz bunun farkındayız ve önemsiyoruz.
‘BARONUN İDARESİNDE MECLİS İRADESİ DİKKATE ALINACAK’
Yaklaşık altmış bin üyeli bir örgütün 8 bin 500 oyla seçilen tek tip bir grup tarafından başka üyelerinin kanılarının göz arkası edilerek yönetiliyor olması değerli bir sıkıntıdır. Bu sorunun tahlili ve daha sağlıklı ve iştirakçi bir idare için bir grup temelli problemlerde kararına muhtaçlık duyulan bağıntılı temsil sistemine nazaran oluşturulacak Baro Meclisi’nin yasal yer de kazandırılarak hayata geçirilmesi gerekmekte. Lakin birinci etapta mevcut baro meclisinin yönergesi değiştirilip sembolik ve görünüşte bir meclis olmaktan kurtarılıp izafî temsil ile oluşması temin edilecek, baronun idaresinde meclis iradesi yüklü olarak dikkate alınacak, tesirli olacaktır. CMK sisteminde yaşanan meseleler, ele aldığımız problemlerin başında gelmekte. CMK sistemine dahil olan avukatların teorik ve pratik paylaşımlarla savunma hakkının teminatı olmasının önünü açacak, fiyatların minimum fiyat tarifesinin altında kalmaması ve beraat kararları sonucunda CMK avukatının da vekalet fiyatına hak kazanması, CMK fiyatlarının savcılık tarafından ödenmesi adabının terkedilmesi, savunma hizmetinin kamu hizmeti olması dikkate alınarak KDV kesintisinin kaldırılması noktasında yasa süreçlerinin de zorlanması öncelikli amacımız olacaktır. Meslektaşlarımızın yaşadığı ekonomik problemleri gidermek için yeni iş imkân ve alanlarının zorlanması, başta hasar danışmanlık şirketleri avukatların iş alanını daraltan pratiklerle uğraş edilmesi amacımızdır. Şirketlerin avukat bulundurma mecburiliği, aşikâr iş ve süreçlerde avukatla temsil zaruriliği üzere başlıklarda çalışmamız olacak.