ANKARA – 14 Mayıs seçimleri yaklaşırken siyasi partiler ve milletvekili adayları seçim sürecinin en hareketli, en heyecanlı günlerinden geçiyor. Siyasetle ilgilenen pek çok insan için ‘Hangi vilayetten, hangi partiden kimler aday olacak’ sorusunun yanıtı merak konusu. Bayanların, bilhassa de bayan çalışmaları yürüten sivil toplum kuruluşlarının merak ettiği bir öteki mevzuysa kaç bayan milletvekilinin Meclis’e gireceği.
Siyasette bayan temsilini artırmak için çalışan kuruluşlardan biri de Ben Seçerim. Ben Seçerim, seçilmiş ve atanmış tüm pozisyonlarda, bayanların sayısını arttırmak ve kalıcılıklarını sağlamak için 2021 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Bayanları siyasette görünür kılmak için farkındalık çalışmalarının ötesine geçen Ben Seçerim’in maksadı, 14 Mayıs seçimlerinde kendi bayan adaylarını Meclis’e taşımak. Bu amaç doğrultusunda 10 vilayette saha çalışması yapan Ben Seçerim, 17 bayan aday tespit etti. Sırada adayları siyasi partilerin listelerine sokmak var ve bunun için de Ankara’da genel liderlerle görüşmeler sürüyor.
TOPLUM BAYAN SİYASETÇİ İSTİYOR
Ben Seçerim’in bu projeyi yapma sebeplerinden biri KONDA ile yürüttükleri “Türkiye’de Bayan Siyasetçilerin Durumu ve Beklentiler Araştırması”. Araştırmaya nazaran; toplumun yüzde 62’si, bayan siyasetçi artınca Türkiye’nin gelişeceğini ve daha güzel bir toplum haline geleceğini düşünüyor. Yüzde 61’i partilerde mecburi bayan kotası uygulanması gerektiğini düşünüyor.
Araştırmanın sonuçlarından güç alarak ilerleyen Ben Seçerim, proje kapsamında bir kısmı daha evvel hiç bayan milletvekili çıkarmamış olan 10 vilayette, siyasette var olmak isteyen fakat çeşitli pürüzlerle karşılaşan bayanlarla bir ortaya geldi. Bu bayanları, kimi vakit vilayetlerin parti örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve kanaat liderleriyle görüşerek tespit etti, kimi vakit da bayanlar onları buldu.
17 BAYAN YARIŞA HAZIR, GENEL LİDERLERE SUNULDU
Ben Seçerim, uzun süren bir saha çalışmasının sonunda niteliklerine, isteğine, bayan bakış açısına güvendiği 17 bayan tespit etti. Şu günlerde siyasi parti genel lider ve genel lider yardımcılarıyla görüşmelerini sürdüren Ben Seçerim takımı tezli. 17 Ben Seçerim adayının fark yaratacak isimler olduğunu ve genel liderler tarafından da kabul görmelerini umduklarını söylüyorlar. Bayanların aday gösterilmesi halinde tüm seçim kampanyaları da Ben Seçerim tarafından yürütülecek. Bayanlar lobicilikten Meclis İçtüzüğüne uzanan bir de eğitim alacak.
EMILY’S LIST’TEN İLHAMLA
Kendisi de bir periyot Maraş’tan milletvekili adayı olan ve bu süreçte bayanların siyasette var olmak için verdikleri büyük gayrete şahit olduğunu anlatan Ben Seçerim Genel Yöneticisi Nilden Beyazıt, “Bu süreçten sonra bayanların siyasete iştirakiyle ilgili dünyadaki çalışmalarını incelemeye başladık. Amerika’daki Emily’s List (Emily’nin Listesi) kümesi çok etkileyiciydi. 25 – 30 sene evvel ‘Neden Demokratlarda bu kadar az bayan var’ diye yola çıkmışlar. Onlara bütün ön seçim sürecinde takviye oluyorlar. Birinci olarak da Teksas Valisi’ni seçtiriyorlar bayan olarak. Bu çalışmayı yaparken yalnızca bayan siyasetçi sayısını artırmak değil maksatları, nitelikli bayanlar siyasete katılsın istiyorlar. Biz de bu türlü düşünüyoruz” diye konuştu.
Amerika’da Emily’s List’in adayı olmanın çok itibarlı olduğunu, ABD Lideri Joe Biden’ın yardımcısı Kamala Harris’in de Emily’s List adayı olduğunu ve bunu gururla anlattığını söyleyen Beyazıt, kendilerinin de bunu hedeflediğini söyledi.
KIRKLARELİ HİÇ BAYAN MİLLETVEKİLİ ÇIKARMAMIŞ
2021 yılında 2023 seçimleri için çalışmaya başlayan Ben Seçerim, 15’e yakın vilayette bayan çalışmaları yürüten sivil toplum kuruluşlarıyla, siyasetçilerle, partilerin vilayet örgütleriyle görüştü. Bayanların siyaset seyahatinde neler yaşadıklarını onlardan dinlediklerini anlatan Beyazıt, “Temas kurduğumuz vilayetlerde son derece başarılı, özgüvenli ve istekli olan lakin hiçbir siyasi parti tarafından aday gösterilmeyen pek çok bayanla tanıştık. Örneğin Kırklareli bizim için dikkat alımlı bir örnekti. CHP’nin güçlü olduğu, bayanların nispeten daha ‘özgür’ olduğu bir vilayet. Cumhuriyet tarihinde hiç bayan milletvekili çıkarmamış. Lakin Kırklareli’nde siyasi partilerin vilayet, ilçe örgütlerinde süper bayan siyasetçiler ve siyasetçi adayları var, erkek adaylar tercih ediliyor. Türkiye’nin genelinde durum böyle” diye konuştu.
‘KADIN ADAY BULAMADIK’ YA DA ‘SEÇMEN BAYAN İSTEMİYOR’ MÜNASEBETLERİ GERÇEK DEĞİL
Kadın adaylar yerine erkek adayların tercih edilmesinin münasebeti olarak siyasi parti genel lider ve yöneticilerinin “Kadın aday bulamadık” ya da “Seçmen bayan istemiyor” üzere münasebetler sunduğunu söyleyen Beyazıt, “Bunun hakikat olmadığını KONDA ile yaptığımız araştırma açıkça gösterdi. Örneğin araştırmayı yapan Bekir Ağırdır, araştırmanın sonuçlarına ait toplumun bayan siyasetçilere çok hazır olduğunu, lakin siyasi kurumların buna hazır olmadığını söyledi” tabirlerini kullandı.
‘TÜM PÜRÜZLERİ AŞABİLEN BAYAN SİYASETE DÖNÜŞTÜRMEK İÇİN GİRİYOR’
Kadınların siyasette var olamamasının sebeplerinden birinin de finansman ve bayanlara dayatılan şartlar olduğuna dikkat çeken Beyazıt, “Bir bayan siyasete atılıyorsa bir kez para problemini halletmiş olması lazım. Çocuk bakımı, konut içi iş yükü bayanların üzerinde. Siyasetin getirdiği yoğunluğu kaldıracak bir nizamı ve eşi olması gerekiyor. Bunları aşarsa kendi örgütünün içinde, iş hayatında, en son da parti genel merkezlerinde pürüzlerle karşılaşıyor. O kadar çok denklem bir ortada ki. Bu denklemlerin tümünü bir ortaya getirmek bayanlar için çok sıkıntı. Tüm bunları tamamlayan bayan da aslında para için değil değiştirmek ve dönüştürmek için siyasete giriyor” dedi.
‘ANCAK SİYASET YAPMIŞ BAYANLARIN ANLAYABİLECEĞİ BİR YALNIZLAŞTIRMA VAR’
Siyaset yapmak isteyen bayanların yalnızlaştırıldığını söyleyen Beyazıt, bu yalnızlaştırmayı şöyle tabir etti:
“Ancak ve lakin siyaset yapmış bayanların anlayabileceği bir yalnızlaştırma var. Görüştüğümüz adaylarda da bunu hissediyorum. Onun için adaylığının, desteklenmesi, motivasyon, tecrübe transferi çok değerli. Mesela geliyor Ankara’ya, adaylık başvurusu yapacak, lobi yapacak. Tek başına otelde ya da yakınında kalıyor, kime gideceğini bilemiyor. Keşke biri ona dese ki, ‘O genel lider yardımcısının kapısında bekleme, gerçek isim şu, şunlarla görüş, şöyle bir evrak hazırla.’ İşte biz biraz bunun için yola çıktık.”
ADAYLAR BELİRLENDİ, GENEL LİDERLERE SUNULACAK
Ben Seçerim olarak Ankara’da bulunma sebeplerinin de 10 vilayette 2 yıldır yürüttükleri çalışmalar sonucunda belirledikleri bayan adayların neden milletvekili olmaları gerektiğini genel liderlere anlatmak olduğunu belirten Beyazıt, “Proje başlamadan evvel ve devam ederken de maksadımızı aktarmak emeliyle genel liderlerle görüştük. Yalnızca DÜZGÜN Parti Genel Lideri Meral Akşener’den randevu alamadık, YETERLİ Parti’den aday olmak isteyen çok fazla bayan olmasına karşın. Görüşebildiğimiz tüm genel liderlerse projeye olumlu yaklaştı. Artık adaylarımızı tanıtma sırası geldi. 5 siyasi partinin genel liderleriyle görüşeceğiz. Bu bayanların neden aday olmaları gerektiğini, neler yaptıklarını anlatacağız, onları tanımalarını sağlayacağız. Bu bile çok kıymetli bir destek” dedi.
Aday olarak işaret ettikleri isimleri öncesinden hiç tanımadıklarını, bu bireylerle ilgili araştırma yaptıklarını ve aday olmaları halinde partinin oyunu artıracak güce, yeteneğe, birikime sahip olduklarını söyleyen Beyazıt, “Genel liderlerin bu bayanları tanıma mümkünlüğü çok az. Biz içtenlikle o bayanları bulup onların önüne getiriyoruz” dedi.
‘KADIN SİYASETÇİ ADAYLARINA KİMSE YOL GÖSTERMEZ’
Ben Seçerim’in kurucularından 24. Devir Milletvekili Sena Kaleli, kendisi dahil bayan siyasetçilere hiç kimsenin yol göstermediğini anlatarak, “Kadınların adaylık müracaatından başlayarak nasıl savrulduğunu, yıllarca uğraşıp didinip hiçbir yere gelemediğini, çok fazla mahzurla karşılaştığını gördük. Bu yüzden tecrübelerimizi aktarmak ve efor göstermek istedik” dedi.
‘ERKEKLER BAYANLARIN YAPABİLECEĞİNE İNANMIYOR’
Kadınların siyasette var olmasının önündeki en büyük pürüzün, erkeklerin bayanlara negatif bakışı olduğunu belirten Kaleli, “Erkekler bayanların yapamayacağına, beceremeyeceğine, kendileri kadar pratik olamayacağına inanıyor. Ayrıyeten bayanlar yasal mevzuata uygun, olması gerektiği üzere, misyon hudutları içinde kalırlar genelde ve bu, erkekler tarafından kabul görmez. Bayanların konuşmasını, muhalefet etmesini de kabul etmiyor erkekler ve pek çok hususta daha rahat davranıyorlar. Lakin bir bayan yanlış bir şey yaptığı, söylediği vakit yıpratılıyor, basitçe linç ediliyor. Bir kadro toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle, mesela doğurganlık nedeniyle de yapamayacağımıza dair bir inanç var. Fakat bunları aşan, aşabilecek çok başarılı bayanlar var” diye konuştu.
‘EN ÇOK HELALLEŞİLMESİ GEREKENLER KADINLAR’
Son periyotta çokça dillendirilen ‘helalleşme’ kavramına vurgu yapan Kaleli, “Şimdi helalleşme devrindeyiz. En çok helalleşilmesi gereken de bayanlar. Evet, sıkıntı bir devir ancak temel bugün daha çok bayan aday göstermenin zamanı” dedi.
‘TEK YOL MÜCADELE’
Ben Seçerim’in kurucularından 24. Devir Milletvekili Binnaz Toprak da bayanların siyasette yaşadığı mevcut durumun bilakis dönmesinin tek yolunun uğraş olduğunu vurgulayarak, “Türkiye’de yıllar evvel ‘kadın erkek eşitliği’ dendi, sonra herkes yan gelip yattı. Bu gayret uzun yıllara yayılan bir uğraş. Amerika’da siyahilerin çabasını düşünün. Batıdaki ülkelerdeki bayan çabalarını düşünün. Bizim Ben Seçerim’de yaptığımız bu gayretin yalnızca bir modülü. Bunun çok önemli bir halde ele alınması ve toplumsal olarak çaba edilmesi gerekiyor. Bunun yalnızca sokağa çıkıp uğraş eden bayanların sorunu üzere algılanmaması gerekir” diye konuştu.
‘SANKİ BÜTÜN ERKEKLER HAK EDİP, ÇALIŞIP GELİYOR MECLİS’E’
Siyasette bayanın var olabilmesi için kota uygulamasının kural olduğuna da dikkat çeken Toprak, “Partiler, ‘En çok bayan aday bizde var’ diye övünüyor. Fakat bayanları 20’nci, 21’inci sıraya koyuyorlar. Bu ve misal pürüzlerle çaba etmek için her şeyden evvel kota konması gerekiyor. Durum eşitlenene kadar kota kaide. Yoksa ‘kadınlar hak etsinler, çalışsınlar’ demekle olmaz. Güya bütün o erkekler hak edip, çalışıp geliyor Meclis’e” dedi.
5 SİYASİ PARTİ İLE GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR
Hatay, Balıkesir, Tunceli, Kocaeli, İstanbul, Bursa, Aydın, Kars, Urfa’da 17 bayan aday adayı belirleyen Ben Seçerim, şu günlerde siyasi parti genel merkezlerindeki temaslarını sürdürüyor. CHP, YETERLİ Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi genel lider ve genel lider yardımcılarıyla görüşerek adaylarını tanıtan ve listelere alınmasını öneren Ben Seçerim takımı, en az 6 adayını Meclis’e sokacağını düşünüyor. TİP’le de görüşme planlayan Ben Seçerim, daha evvel temas kurduğu HDP’yi ise, partinin kota ve fermuar sistemi uygulaması sebebiyle muhtaçlık olmadığını düşünerek çalışmanın dışında bıraktı.
BEN SEÇERİM ADAYLARINA EĞİTİM VE KAMPANYA DESTEĞİ
Mart sonunda adaylarına lobicilik, Meclis iç tüzüğü üzere bahislerde eğitim verecek olan Ben Seçerim, katılaşan adaylarını Nisan başında tanıtacak. Adayların kampanyalarına dayanak olacak, toplumsal medya kampanyasını bir reklam ajansının takviyesiyle yürütmesini sağlayacak olan Ben Seçerim’in adaylardan talebi ise kendi bölgelerinden bir bayanı bir sonraki periyot için işaret etmesi ve Ben Seçerim ile birlikte desteklemesi.
2024 mahallî seçimleri için de çalışmalarına başlayan Ben Seçerim takımı, şimdiden iki argümanlı belediye lideri adayları olduğunu söyledi.
