Aylin Algun: Acı çekmekten korkuyoruz

İyi olma haline ilerlemek nasıl mümkün olabilir Öncelikle hepimiz öz farkındalık seyahatine Escort çıkma hamasetini gösterip kendi sorumluluğumuzu almak durumundayız diyen Aylin Algun la kitaptan yola çıkarak aslında ları konuştuk

‘Aslında O denli Değil’ günümüzde sıkça yaşadığımız toksik bağlara bir bakış sunuyor Biraz bize kitabın seyahatinden kelam eder misiniz

Kitabın seyahatinin asıl başlangıcı bundan dört sene öncesine dayanıyor O sıralar toksik alakalara hapsolma eğilimimi fark etmiştim ve bunun için bir terapi sürecine girerek kendi üzerimde çalışmaya başlamıştım O vakitler bu başlangıcın bir kitabın seyahatinin başlangıcı olduğunu elbette bilmiyordum Mevzuyu araştırmaya da başladım hatta misal tecrübelerden geçmiş ya da geçmekte olan çok beşerle yolum kesişti Toksik ilişki diye isimlendirilen münasebet biçiminde genellenebilecek bariz tavırlar ve tipik seyirler olduğunu anladım Bunlar içimde demlendi ve gerçeklere dayalı tek bir kurgu kıssa ortaya çıktı Bunu yazmak istedim yayınevi onayını da süratlice aldım Fakat neredeyse iki yıl mevzuyu yazamadım Zira yazmak kendi duygusal yaralarıma içimdeki komplekslere ve gölgelere daha da derinden dokunmak manasına geliyordu Kalemimdeki donmanın iç dünyamla ilgili nedenlerini bu bakış açısıyla ve çabayla çalışmaya devam ettim O sıralar Viktor Frankl ın kurucusu olduğu Varoluşçu Tahlil Logoterapi eğitim sürecine de başlamıştım

‘İnsanın Mana Arayışı’ kitabıyla bilinen Viktor Frankl kanımca 20 yüzyılın en değerli düşünürlerinden nörolog ve psikiyatrist lakin daha da değerlisi kendisinin yaklaşık dört yıl toplama kampı tutsağı olmuş bir hekim olması Kendisine ve kurucusu olduğu Logoterapi ye Anlam Yoluyla Terapi hayranlığım Frankl ı tanıdıkça arttı Sonuçta Frankl ın öne sürdüğü müdahaleler dünyanın en sıkıntı şartlarında denenmiş olma ayrıcalığına sahipti Altı aylık süreçte kendi yaşadığım güç tecrübeler anlam kazandıkça hem kitabı süratle yazabilmeye başladım hem de kitabın akışında mana yoluyla terapinin temellerine yer verebildim Ve böylelikle kitabın öyküden oluşan birinci akışı buna ek olarak da o akış içerisindeki ikinci akış olan öz farkındalık kısımları ortaya çıktı

Kitap farkındalık yaratmak kendi özbenliğine bakmayı sağlamak üzere de bir akışa sahip Pekala münasebetler üzerinden yola çıkarsak toplumsal normları nasıl değerlendirirsiniz

Bu noktada birinci söylemek istediğim şu olur sanırım Maalesef ki insanın nesneleştiği insanlık onurunun güçlü olmak uğruna kurban edildiği kısıtlı çıkar dünyalarının ötesine geçemeyen münasebet biçimlerinin normalleşmesinin önemli bir problem olduğunu düşünüyorum

Bu noktada kendi özbenliğimize bakmak asıl işin bu kısmını anlamak ve elbette kendi sorumluluğumuzu almak topluca iyileşebilmemizin anahtarı Zira kendi yaramızı bir ötekini yaralayarak sarmaya devam edersek zorlayan bağlantı tecrübelerimiz yaygınlaşarak artmaya devam edecek Düşünsenize mesela ben kendi içimdeki yetersizliği ya da suçluluğu kabul etmek ve asıl bunları onarmaya çalışmak yerine sizi ezerek kendimi kâfi ve güçlü hissetmeye ya da sizi hatalı hissettirerek kendi suçluluğumla baş etmeye çalışıyorum Ve hatta bunun şuurunda dahi değilim Bu biçimde uygun olma haline ilerlemek nasıl mümkün olabilir Öncelikle hepimiz öz farkındalık seyahatine çıkma yüreğini gösterip kendi sorumluluğumuzu almak durumundayız

‘ÇOCUKLUKTAN KALMA BİR KOMPLEKSİMİZİ KURDUĞUMUZ AİLEYE TAŞIYABİLİYORUZ’

Burada şunu demek isterim kişi aile semt toplum Yaygınlaşan bir toksikler topluluğu olduk diyebilir miyiz Nasıl görüyorsunuz

Tam da bunu anlatmak istedim aslında Örneğin çocukluktan kalma bir kompleksimizi kendi üzerimizde çalışmadığımız sürece kurduğumuz aileye taşıyabiliyoruz Ya da bir travmamız biz onu görüp anlayıp yine anlamlandırana kadar bizi şuur dışı bir seyirde yönetebiliyor bağlantılarımıza açılıyor Tahminen bu halde biz de birilerini yaralıyoruz Yaralanan öbürleri bağlantıda olduğu şahısların o yarayı sarmasını beklerken hem yaralıyor hem daha da yaralanıyor

Bu biçimde sayısız transfer örneği verilebilir Hatta transferler son vakitlerde tanınan bir başlık olduğu için de söylemek isterim jenerasyonlar ötesinden bize bu formda uzanıyor olabilir Örneğin benim anneannemin annesi ağır bir travması sebepli anneanneme annelik edememiştir bu patoloji annemden bana ve benim çocuklarıma kadar birileri uyanıp kendi sorumluluğunu alana kadar devam edebilir

Kitabınız duygusal manipülasyondan narsisizme uzanan kıssaları anlatıyor Bir tahlil olarak kişinin ya da toplumun kendini kurtarmasında bir tahlil teklifiniz var mı

Duygusal manipülasyon ya da narsisizmden ziyan görmeye giden kapımızın açılabilmesi için yalnızca anahtar yetmez o kapıda o anahtara tam uygun bir deliğin olması gerekir Yani benim narsisistik örgütlenmesi ya da narsisistik kişilik bozukluğu olan birisinden ziyan görebilmem için onun kişilik yapısıyla iş birliğine giren o karanlığı hayatımın merkezi yapma eğiliminde olan içsel parçalarımın da bulunması gerekir Örneğin sınırlarımla ilgili bir farkındalık sorunum vardır ya da özsaygım sağlam yapılanamamıştır Bu noktada şu durumu da görmezden geldiğimi düşünmeyin duygusal manipülasyon kağıt kesiği üzeredir Sinsice yaralar gittikçe yaralar ve insanı vakitle yönetilebilir hale getirir Karar sistemini elinden alabilir hatta kendinizi bir köle efendi dinamiği içerisinde bulabilirsiniz Benim demek istediğim birilerinin bizi manipüle etmesini ya da narsisistik istismara maruz kalmamızı durduramayız Zira bu türlü beşerler var ve var olmaya devam edecekler Fakat öz farkındalık ve kendimizi dönüştürme sorumluluğu alarak kapımızın kilitlerini değiştirmeyi seçebiliriz Özetlemek gerekirse o anahtarın uyduğu deliklerimizi dönüştürerek tahlile ilerleyebileceğimize inanıyorum Narsisistik yapıdaki şahısları suçlamaya devam ederek yalnızca onların neler yaptığını sabah akşam sayıp dökerek gerçek bir ilerleme sağlayabileceğimize inanmıyorum

İlişkiler özelinde değil lakin toplum olarak narsizme gerçek gidiyoruz sanırım

Bu noktada egomuzdaki bir savunma sisteminin da altını çizmek gerekiyor sanırım Bölme literatürde split olarak da geçiyor Çok genel olarak şöyle anlatayım kişiliğimizdeki gölge yanlarımızı yani kendi karanlığımızı bastırabilmek için şuur dışı bir seyirle kendilik algımızı siyah beyaz üzere keskin formda bölebiliyoruz Anlamaya çalışmak yerine katı biçimde yargılamaya sadık kaldığımız bu dinamikte dünya algımız da bölünüyor Ya bendensin ya değilsin üzere Ya da birilerini çok yüceltip birilerini çok ötekileştirmek üzere Bunun ayrıntıları üzerinde söylenecek çok şey var fakat şimdilik şunu söyleyeyim toplumsal olarak neredeyse tüm problemlerimizin tabanında kesinlikle bir formda birleştirici olmak yerine bölücü olma tavrının yattığına inanırım Bunun da kök aldığı nokta kendimizdeki bölmeden başlar diye düşünürüm Bölme savunma sistemi literatüre nazaran narsisistik bireyin egosunun olmazsa olmazıdır

Kitabın farklı yanı kendime notlar kısmı Burada logoterapi üzere bilgiler veriyorsunuz Acıdan mana çıkartmak acıyı da anlamamız gerektiğini söz ediyorsunuz Toplum olarak acıdan kaçanlarız Bir yanıyla yüzleşmek işimize gelmiyor ne dersiniz

Anlamlı hayatlar istiyorsak hayatta daha sağlam olabilmek istiyorsak hem sevme kapasitemizi hem de acı çekme kapasitemizi arttırabilmemiz gerekiyor Bunu Viktor Frankl söylüyor Bu noktada acı çekme kapasitemizi arttırmak için acı peşinde koşalım demek istemiyorum elbette Hayatın trajik bir boyutu da var Vefat var geçicilik var Suçluluk ve acı var Bunları görmezden gelemeyiz Asıl bunlarla yüzleşip bunları kabul edemediğimiz vakit yağmurdan kaçayım derken doluya tutuluruz Hayatın değiştirilemez trajedisiyle baş edebilme yolunda ben anlam ın çok kritik olduğuna inanıyorum Frankl a nazaran hayat son nefesine kadar zati manalıdır Mana icat etmemiz gereken bir şey değildir görmemiz gereken ve bize özel bir şeydir Hayat getirdiği tecrübelerle kendi sorumluluğumuzu alabilmemiz istikametinde bir davet yapar Bazen bir trajedi aracılığı ile soruları hayat sorar Burada dönüşüm Ben hayattan ne bekliyorum sorusuyla değil kendi sorumluluğumuzu aldığımız Hayat benden ne bekliyor sorusunu kendimize sormamızla başlar ve adım atmayı seçersek mana doğmaya başlar

Sizin sorunuzla ilgili olarak evet yüzleşmek elbette işimize gelmiyor Acı çekmekten elbette çok korkuyoruz bunu hayatın kimi vakit önümüze serdiği doğal bir seyir olarak görmek istemiyoruz Çocukken bize aşıya giderken hiç acımayacak dendi Buna inandık fakat acıdı Gerçek yaklaşımın acıyacak ancak geçecek bakış açısı temelinde olması gerektiğine inanıyorum

‘KİTAPTA BAYANLARIN ELİNİ TUTABİLMEYE ÇABA ETTİM’

Yüzleşme demişken bayanlarla ilgili sormak isterim Geçmişten günümüze baktığımızda bayanlara daima bir rol biçmişler Güçsüz bayan profilleri vs Şimdiye baktığımızda bayanlar o rollerden çıktı mı sizce Bağlarda kelamını ettiğiniz toksik bağlarda evet hastalıklı bir hal alıyor lakin artık bunu bayan sorgulamaya başladı mı

En azından sorgulamaya başlayan bir çoğunluk vakitle oluşuyor diye düşünüyorum Bayanın kapasitesine ve dünyayı her açıdan güzelleştirme potansiyeline çok inanıyorum Kitapta da Ayça karakteri üzerinden bayanların elini tutabilmeye uğraş ettim bayanları sahiden çok seviyorum Kalpleri açtıkça acıları paylaştıkça birbirimizi sarıp sarmalamayı öğrendikçe bölünmeyip birleştikçe güç tünellerden çıkıp ışığa ilerleyeceğimize büsbütün inanan birisiyim

Biz bugün bayanların uğradığı şiddetlerden kelam ediyoruz Yalnızca fiziki değil duygusal şiddetin de nasıl tahribata yol açtığını ve güzelleşemez hale geldiğini de biliyoruz Bu noktada nasıl bir çıkış yolu önerirsiniz

Çıkış yolu dayanak almayı kabul etmekle başlıyor Her an güçlü olamayız her şeyle tek başımıza gayret edemeyiz ve etmek zorunda da değiliz İmkânımız elveriyorsa bize dayanak olabilecek çok değerli psikiyatristler ve psikologlar var Travma konusunda uzmanlaşmış terapistler var Takviye almak buna kendini açabilmek özsaygıdır bazılarının algıladığı halde bir zayıflık ya da kusurluluk katiyen değildir Öz farkındalığın seçim yapabilmenin ve kendi sorumluluğunu alabilmenin insanı insan yapan çok değerli meziyetler olduğuna inanırım Evvelce de bahsettiğim üzere kozmik ahlaktan nasibini alamamış karanlık bir anahtarı değiştiremeyiz Lakin onunla uyumlu olan anahtar deliklerimizi dönüştürmek üzere seçim yapıp kendi sorumluluğumuzu alabiliriz

Bu da galiba yan yana durarak olabilecek bir şey

Birbirimize de daha fazla takviye olmalıyız Bana toplumsal medyadan yazan tanımadığım bayanlarla işi gücü bırakıp uzun konuşmalar yaptığım olur Bunu bakın ben ne iyiyim manasında söylemiyorum hayatın bu formda manalı hale geldiğine büsbütün inandığım için söylüyorum Frankl a nazaran mana öz aşkındalık halinde belirir Öz aşkındalık kendi kısıtlı çıkar dünyamızı aşarak bir ötekine uzanabildiğimiz tavırdır Örneğin özdeğer arıyorsak birilerine de kendi çıkarımızdan özgürleşmiş olarak kıymetli hissettirme sorumluluğumuz olduğunu hatırlamak durumundayız Kolay bir gülümsemenin bir selamın birilerini görülmüş duyulmuş anlaşılmış hissettirebilmenin insanların hayatına nasıl ve ne boyutta tesir edebildiğini deneyimlediğim çok örnek oldu Biz neyi arıyorsak hayata evvel onu vermeliyiz diye inanıyorum Kimliğimiz hayattan aldıklarımızla değil asıl hayata verdiklerimizle oluşur

‘İYİLEŞMEK ‘ZEHİRLENMEMEK’ MANASINA GELMİYOR’

Toplum olarak istismara açık hale geldik Bunun da kriteri yok sanırım mevki para statü ile ilgili değil Pekala nasıl iyileşeceğiz güzelleştireceğiz

Evet istismara açık olmak hayattan aldığımız etiketlerle ilgili değil hakikaten Nasıl ki bir zehir fizikî vücudumuza fizikî özelliklerimizi pek ayırt etmeden tesir edebiliyorsa istismarın zehiri de zihinsel ve duygusal vücudumuza bu tip etiketlerimize bakmadan tesir edebiliyor Açıkçası kaç eğitimli tecrübeli insanın farkında olmadan örneğin romantik münasebetinde istismarın beşiğinde uyuyabildiğini gördüm Güzelleşmek zehirlenmemek manasına gelmiyor Zira bunun önünü alamayabiliriz büsbütün denetim alanımızda değil Lakin o zehirle ne yapacağımızı seçebiliriz Kanımca zehirden panzehir üretebilmek şu hayata epeyce manalı bir katkıdır

Kitabın örneğinden mevzuyu açıklayayım Ayça karakteri istismara maruz kaldığı bir alakada zehirleniyor ve bunu fark edemiyor Fakat bir noktada evvelden de altını çizdiğim formda buna kapıyı açan kendi iç dünyasındaki kesimler üstünde çalışarak öz farkındalığını geliştiriyor Sağladığı öz farkındalıkla başka beşerler bu tuzaklara düşmesin diye gereksinimi olanı istismar beşiğinden uyandırabilmek niyetiyle harekete geçiyor Aslında maruz kaldığı çamurdan yaşadığı ortama katkı sağlayabilecek bir heykel yapma sorumluluğunu alıyor bunu seçiyor Bir bakıma otantik varoluşunu da ortaya koyuyor Ben de yaralandım düzgünleşme çabasındayım ve yol aldım gel birlikte iyileşelim bildirisini veriyor Az önce açıklamaya çalıştığım öz aşkındalık tavrını da bu noktada görüyoruz İşte bu biçimde yaşanan trajik münasebetteki anlam ortaya çıkıyor Ayça başkalarına katkı sağlayarak Demek ki bu trajediyi boşuna yaşamadım diyebiliyor İnanıyorum ki düzgünleşme ve iyileştirebilmenin yolu bu formda manadan geçiyor

İnsanlar birbirine seni seviyorum bile diyemiyor Sevgisiz bir toplum mu yetişti

Sevgisiz bir toplum yetişti diyemem zira sevgi sıkıntımız motamot bugün olduğu halde geçmişte de lisana gelmiş Mesela Erich Fromm ‘Sevme Sanatı’ isimli yapıtında bundan 65 70 yıl evvel mevzuyu şahane ele almış Olgunlaşmamış sevgi seni seviyorum zira sana gereksinimim var der Olgunlaşmış sevgi sana gereksinimim var zira seni seviyorum der

Sevgi konusunda öncelikle sevgiden ne anladığımızı netleştirmemiz gerektiğine inanıyorum Sanki sevgi sandığımız olgunlaşmamış sevgi yani bağımlılık güç arayışı gereksinim karşılamak olabilir mi Bu türlü bakıyorsak bağda olduğumuz bireyleri kaçınılmaz olarak nesneleştirir objeleştirir kendi gereksinimimizi karşılamak ve çıkar dünyamıza hizmet etmek üzere tahsilatçılık yapıyor oluruz Sevginin öylesine hasbelkader sürükleneceğimiz rastgele bir his olmadığına eylemsel boyutu da kapsayan büyük bir kavram olduğunu düşünüyorum Bir hayvanı seversiniz ve sevdiğiniz için ona bakım verirsiniz Sevmenin kendisi bu noktada mananın kendisidir insanı hayata bağlayan halattır O hayvan ben onu sevdiğim için bana havlamayacak demezsiniz Yani kendi çıkar dünyanızı aştığınız bir bebeği severken hissettiğiniz içinizden taşan o güç pek iyileştiricidir

Buna misal olarak bundan yüz yıl öncesinin değerli düşünürlerinden Martin Buber de ‘Ben ve Sen’ isimli yapıtında insanın nesneleştirildiği alaka biçimini Ben O ilgisi olarak tanımlamış Bu üslup bağda insanın objeye indirgenerek hedefe araç edilip kullanılmasından yani manipülasyondan çekinmeyen egoist bir ben anlayışından bahsetmiş Buber Ben Sen olarak tanımladığı bağ biçiminde ise insanın insanlığının görüldüğü insanlık onurunun korunduğu ve birbirinin biricikliğine karşılıklı bir yönelimle doğan manası aktarmış Kanımca hepimiz ben sen bağını yani gerçek sevgiyi deneyimlemek istiyoruz fakat çoğunlukla gücün ve etiketlerin kriterleri peşinde dolaşıyoruz Bunları sevgi diye tanımlıyoruz ve hayal kırıklıkları sonrası sevgi acıtır kararına geliyoruz Oysa sevgi değil güç peşinde tutsak olduğumuz bağımlılık halidir canımızı yakan Sevgi düzgünleştirir

Aslında biraz da seçimlerimizle ilgili hayat Bu da öz farkındalık şuurumuzun gelişmesi

Üç noktayı vurgulamak isterim Birincisi Soren Kierkegaard ın çok sevdiğim bir kelamı var Hayat yalnızca geriye yanlışsız anlaşılır ama ileriye hakikat yaşanmak zorundadır Bu kelamın hayattaki en önemli problemimizi bir cümlede çarpıcı halde özetlediğini düşünürüm Bu gerçekle baş edebilmenin yolu kendini bilmekten öz farkındalık seyahatine çıkarak zorluklar karşısında tekamül edebilmekten evrilmekten geçiyor

Bir başka vurgulamak istediğim şey hayatın değiştiremediğimiz trajik tecrübeleriyle ilgili Viktor Frankl İnsan seçebilendir diyor Gaz odasına dahi giderken insanın hala bir seçiminin olduğundan en azından tutumunu seçebileceğinden bahsediyor Mesela tahminen de diğerlerine örnek olacak bir duruşla olayı karşılayacaksın Bu da bir seçim Sonuçta Bu zorluk karşısında ben kim olmayı seçiyorum sorusunu çok önemsiyorum Her şartta bir halde seçiminin olduğunu anımsayabilmek sanırım hayatla ve kendimle uzlaşabilme yolunda bana katkı sağlıyor

Son olarak gücü elde etmiş ve toplumsal olarak ülkü etiketleri bünyesinde toplamış bir insanın sevmeyi de illaki bildiğine dair bir yanılsamamız olabiliyor ve bu sebeple yaralanabiliyoruz Madalyalar almış olmak demek kişinin kozmik ahlaka sadık olduğu sevmeyi bildiği vicdanlı olduğu ve insanlık onurunu gözettiği manasına illaki gelmiyor Bu hususlarda farklı bir eğitime muhtaçlığımız olduğuna inanıyorum Her madalya sahibi bu özelliklerde olabilseydi dünya kesinlikle çok daha aydınlık olabilirdi