ABD’de 8 Kasım’da Kongre orta seçimleri yapılacak. Seçimlerde, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı Senato’da da 35 koltuğun sahibi belirlenecek. Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etmesi halinde, ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı mali yardımın boyutunun tartışma konusu olabileceği belirtiliyor. Anketler, Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’ni alabileceğini, Senato’da ise Demokrat Parti’nin üstünlüğünün süreceğini gösteriyor.
Kongre ülke genelinde uygulanan ulusal kanunları yapıyor. Temsilciler Meclisi hangi kanunların oylanacağını belirlerken, Senato bu maddeleri veto etme ya da onaylama yetkisine sahip. Senato tıpkı vakitte lider tarafından yapılan atamaları onaylıyor ve daha nadiren de olsa, lidere karşı soruşturmalar yürütebiliyor.
Amerika’da orta seçimlerdeki kampanya sürecinde iktisat, kürtaj, cürümle uğraş, göç üzere iç siyaset bahisleri ön planda. Bununla birlikte seçim sonucu aslında iki yıl boyunca tesirli olacak dış siyasetin şekillendirilmesinde de rol oynuyor. Ağustos ayında yapılan Pew Araştırma Merkezi’nin anketine nazaran, kayıtlı seçmenlerin yüzde 77’si ekonomiyi en değerli bahis olarak belirlerken; yüzde 45’i dış politikayı kıymetli bir bahis olarak sayıyor.
BIDEN, MUHAFAZAKAR KANUNLARI ENGELLEYEBİLİR
Ara seçimler sıklıkla liderin iki yıllık performansı konusunda halkın tavrını yansıtıyor ve Beyaz Saray’daki parti genelde sandalye kaybediyor. Bu durum, seçmenler nezdindeki onay oranı geçen ağustostan bu yana yüzde 50’nin altında kalan Lider Biden için bir kaygı kaynağı. Demokratlar, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki çoğunluklarını muhafazayı başarabilirse, Biden iklim değişimi, kamusal sıhhat programları, kürtaj hakkının korunması ve ferdi silahlanmanın sıkılaştırılması planlarını uygulamaya devam edebilir.
Cumhuriyetçiler her iki kanatta da üstünlüğü ele geçirirse, Biden’ın planlarını durdurabilir. Bu durumda Cumhuriyetçiler, soruşturma komitelerini de denetim edecek duruma gelebilir ve 6 Ocak 2021’de eski Lider Donald Trump taraftarlarının Kongre saldırısı konusundaki soruşturmayı durdurabilirler. Fakat bu kurulun çalışmalarını yıl sonunda tamamlaması bekleniyor.
Ayrıca, Joe Biden’ın oğlunun Çin’deki iş bağlantıları ve Amerikan askerlerinin Afganistan’dan apansız çekilmesi üzere başlıklarda yeni soruşturmalar başlatabilirler. Biden’ın ortalarında ABD Yüksek Mahkemesi’nin de bulunduğu yerlere yeni atamalar yapması zorlaşır. Cumhuriyetçilerin hakimiyeti, Biden’ın dış siyasetine darbe vurabilir. Bilhassa de Ukrayna’ya yardım konusunda. Lider Biden ise buna misilleme olarak veto kartını kullanabilir ve kürtaj, göç ve vergiler üzere başlıklardaki muhafazakar maddeleri engelleyebilir. Sonuç ise, bir dahaki başkanlık ya da Kongre seçimine dek sistemin tıkanması olur.
TÜRKİYE’NİN F-35 PROGRAMINDAN ÇIKARILMASI
Öte yandan, ABD Kongresi’nin tavrı Türkiye ile münasebetlerin seyrinde öne çıkan faktörlerden biri. Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması sebebiyle F-35 programından çıkarılması ve CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Gayret Yasası kapsamında yaptırıma uğrayan birinci NATO üyesi olması bağlantılara belirleyici olmuştu.
Rusya-Ukrayna savaşı ABD Kongresi’nde her iki siyasi partiyi birleştiren bir bahis olmuş, savaşta Türkiye’nin Kiev’e Bayraktar insansız hava araçlarını sağlamasının Kongre’de Türkiye zıddı havayı kırabileceği yorumu öne çıkmıştı.
BIDEN, F-16 SATISIŞAN DAYANAK VERDİĞİNİ SÖYLEMİŞTİ
VOA Türkçe’nin aktardığına nazaran, ABD-Türkiye bağlantılarında son periyotta yük kazanan en kıymetli bahis başlığıysa Ankara’nın Washington’dan talep ettiği F-16 uçakları ve modernizasyon kitleri. Taraflar ortasında bu mevzuda görüşmeler bir müddettir devam ediyor. Lider Joe Biden da Türkiye’ye F-16 satışına dayanak verdiğini söylemişti. Amerika’nın yabancı ülkelere silah satışı Kongre onayına tabi olduğu için bilhassa Senato’da Türkiye konusundaki tavır ehemmiyet taşıyor.
Bazı Kongre üyeleri, 2019 yılında Rus üretimi S-400 füze savunma sistemi satın alarak ABD yaptırımlarına maruz kalan ve bu sebeple F-35 savaş uçağı programından çıkarılan Türkiye’ye aralıklı yaklaşıyor. New Jersey eyaletini temsil eden Demokrat Senatör Bob Menendez’in bu mevzudaki olumsuz tavrı dikkat çekiyor. Senato Dış Alakalar Komitesi Lideri olarak veto yetkisine sahip olduğu için F-16 satışı konusunda anahtarı elinde tutan Demokrat Partili Senatör hususa ait en son yaptığı açıklamada, “Erdoğan bölgedeki saldırganlık kampanyasını durdurana kadar Türkiye’ye F-16 satışına karşı çıkmayı sürdüreceğini” söyledi.
Amerika’da senatörler misyona 6 yıllığına seçiliyor. Senatör Bob Menendez de 2018 Kasım ayında seçilip 3 Ocak 2019’da misyona geldiği için, bu yıl 8 Kasım’da yapılacak orta seçimlerde yarışmıyor. Misyon mühleti 2025’te sona erecek olan Menendez önümüzdeki 2 yıl boyunca Senato’da olmaya devam edecek.
BAŞKANLIK SEÇİMLERİNİ NASIL TESİRLER?
Ara seçimler, 2024’te Cumhuriyetçilerin lider adayının kim olacağı konusunda ipucu verebilir. Trump’ın desteklediği adaylar berbat bir performans sergilerse, Cumhuriyetçi Parti’den lider adaylığı için dayanak alması zorlaşır. Florida konuta Teksas’ta Cumhuriyetçi Valiler Ron DeSandis ve Greg Abbot yine seçilmeyi başarırlarsa, Beyaz Saray talihleri olabilir. (DIŞ HABERLER)