Özgür Balkılıç Gamze Karaca
Fol Kitap Weber in Antik Toplumların Tarım Sosyolojisi ni çevirmemizi önerdiğinde Tuzla Escort yüz yılın hastalığı olan kaygının lakin birebir vakitte kesif bir heyecanın bizi sardığını itiraf etmemiz lazım Heyecanlanmamak mümkün müydü Geçtiğimiz yaklaşık iki yüzyılın devlet teorisinden toplumsal sınıflara kadar önde gelen Gebze Escort birçok tartışmasında alan açmış yol göstermiş bir müelliften Max Weber den bahsediyoruz Dahası lisanımıza daha evvel hiç kazandırılmamış bir eserinden Telaş de bir o kadar doğaldı çünkü bu teklifin yapıldığı Aydınlı Escort andan itibaren şuurumuz altıyla üstüyle bizi şu tek cümlelik kolay lakin ezici soruyla karşı karşıya bıraktı kaçınılmaz olarak Yapabilecek miydik Haydi biraz daha sofistike hale getirelim soruyu Bu sıkıntı vazifenin altından hakkıyla kalkabilecek miydik Kaygımızın kitabı birinci incelememizle bir nebze olsun yatıştığını ve hatta heyecanın bu duyguya galebe çaldığını belirtmeliyiz Çünkü Weber i ve bu kitaptaki düşünsel yükünü lisanımıza kazandırmak her ne kadar hala korkutucu olsa da kadim uygarlıklara Weber gözüyle bakmanın ne kadar heyecan verici olabileceğini keşfetmiştik Hakikaten de sonradan fark ettiğimiz üzere böylesi bir yapıtın Türkiye deki okuyucuyla buluşmasına aracılık ediyor olmanın keyfi olumsuz hislerin ve çevirinin zorluğunun verdiği buhranın üstesinden gelebilmemizi sağladı
SOSYOLOJİNİN OBJESİ VE YÖNTEMİ
Kitabın taşıdığı kıymeti kavramada göz önünde bulundurulması gereken konulardan biri kuşkusuz sosyolojinin kendi objesine ve formülüne sahip bir bilim statüsü kazanması sürecinde kurucu figürlerden biri olarak kabul edilen Weber in sosyolojik niyete katkısıdır Kabaca 20 yüzyılın başlarına denk geldiğini söyleyebileceğimiz bu süreçte alana hakim olan iki temel yaklaşım kelam konusuydu Bunlardan birincisi her ne kadar objeleri itibariyle ayrılsalar da toplumsal bilimlerin tabiat bilimleriyle metodolojik bir ahenk içinde olması gerektiğini savunan ve toplumsal olguları sebep oldukları tesirler aracılığıyla dışsal bir incelemeye tabi tutan pozitivist yaklaşımdı Başkası en bariz tabirini Alman tarihselciliğinde bulan ve tabiat bilimleri ile toplumsal bilimlerin objeleri gereği birbiriyle uyuşmaz bir epistemik ayrılık etrafında örüldüğüne dikkat çeken ekoldü
Balkılıç Gamze Karaca 520 syf Fol Kitap 2022
Weber in yorumlayıcı sosyolojisi temelinde sosyal olanın bilinebilirliğini sorunsallaştıran ve bu manada günümüzde bile tam manasıyla çözülebildiğini tez edemeyeceğimiz ihtilafta üçüncü bir yolun imkanına işaret etmesi bakımından heyecan vericidir Weber in sosyolojinin objesi ve usulüne dair geliştirdiği bu yaklaşımı direkt bahis ettiği metodolojik yazıları ve bunları uygulamaya koyduğu Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu her ne kadar elimizdeki kitabın yazım tarihinden sonraki periyoda denk gelse de hayli kısa bir özetini sunmaya çalıştığımız temel prensipler Antik Toplumların Tarım Sosyolojisi nde de kendini hissettirmektedir Örneğin Weber farklı uygarlıkları ve tarihî süreçleri ele alırken içerikleri sabitlenmiş kavramları direkt kabullenmez ya da formel ayrımlara riayet etmez Bir kavramı kullanırken evvel onun halihazırda neyi işaret etmek için kullanıldığını belirler akabinde bu kavram yapısal ve ekonomik faktörler baz alınarak farklı formda içeriklendirildiğinde kavramın nasıl farklı bir fonksiyon ve açıklayıcılık kazandığını tartışır
KURAMSAL VE METODOLOJİK KÖKENLERİ HATIRLAMAK
Sözgelimi kapitalizmin Antikçağın tümünde bilhassa de altın çağları olarak nitelendirdiğimiz devirlerinde karar sürmüş olduğuna dair tezi bu türlü bir yaklaşımın eseridir Bu argümanın nasıl bir doğruluk kıymeti taşıdığı elbette burada tartışmaya açamayacağımız kadar yüklü bir husustur lakin bu ve gibisi muhakemelerin sıklıkla karşımıza çıktığı kelam konusu kitabın karşılıklar vermede olduğu kadar soruları gündeme getirmekte de maharetli olduğu kanaatindeyiz Buradan hareketle özellikle toplumsal bilim formasyonuna sahip okuyucunun sunulan ağır içerikten bir ölçüde sıyrılıp Weber in neyi nasıl yaptığına dikkat ettiği takdirde gitgide mekanikleşen araştırma pratiklerinin ötesinde alanın kuramsal ve metodolojik kökenlerini hatırlayıp bunların tarihi bir tahlilde nasıl işe koşulabileceğini tanıklık edeceğini ve bu seyahatten çıkarken entelektüel ufkunun hatırı sayılır biçimde genişleyeceğini düşünüyoruz
İKTİSADİ TOPLUMSAL YAPILARIN GELİŞİMİ
Ama Weber in kendi çalışmaları ve Antik Toplumların Tarım Sosyolojisi yle yaptığı müdahale toplumsal bilimlerin o güne kadar doğal bilimlerine mahsus olduğu düşünülen tarihi ve toplumsal olguları nedensel düzeneklerle yorumlama ve açıklamaya muktedir olduğunu göstermesinden ibaret de değildi Weber çalışmalarıyla birebir vakitte toplumsal bilimlerde bizatihi tarih ve sosyoloji disiplinleri ortasındaki ayrışmaya da müdahale etmişti Çünkü bilhassa 18 ve 19 yüzyılla birlikte tarihin ulusların kendi özgül gelişimlerini açıklamaya indirgeyen yalnızca anlatıya dayalı bir disiplin haline getirilmesine rağmen üniversal soyutlamaların farklı coğrafyalar ve periyotlardaki gelişmeleri açıklamak için kullanılabileceğini ve hatta bunun elzem olduğunu bize birinci gösteren yapıtlardan birisiydi Antik Toplumların Tarım Sosyolojisi Bu manada da özellikle 20 yüzyılın ikinci yarısında kuramsal ve ampirik çalışmalarla daha sağlam bir yere oturan salt anlatı temelli tarihî çalışmalarını reddeden problem merkezli karşılaştırmalara ve böylelikle üniversal tarihi süreçler içerisindeki farklılıkları bulmaya çalışan tarihî sosyoloji disiplinine giden yolu döşeyen figürlerden birisi olarak da rahatlıkla görülebilir Hülasa kitabı eline alan okuyucu kolay kolay fark edecektir Weber in bu yapıtta asıl kaygısı uygarlıkların ortaya çıkışını ve çözülüşünü o güne kadar birden fazla tarihçinin yaptığı üzere devlet yöneticilerinin kararlarıyla değil iktisadi toplumsal yapıların gelişimi sınırlılıkları ve dönüşümleriyle açıklamaktır
Ne var ki kitabın ağır içeriğinin yer yer zorlayıcı bir nitelik taşıdığını söylemek gerekir Bilhassa de akademik araştırma ve yazının sonları daha mütevazi bir halde çizilen özelleşmiş sorulara yönelmesinin bir norm haline geldiği günümüzde farklı uygarlıkların siyasi ekonomik ve kültürel yapılarını ve bu yapıların geçirdiği dönüşümleri üç bin yıllık bir tarihî süreç içinde tahlil etme eforu sadece alana kısmi bir aşinalığa sahip okuyucunun değil toplumsal bilimcinin de tahayyüllerini zorlayacak kadar hayranlık uyandırıcıdır Bu zorluğu çeviri sürecinde de ziyadesiyle yaşadık Metni anlaşılabilir kılma gayemiz birden fazla vakit kullanılan terim ve kavramları özgül bağlamlarından koparmama uğraşıyla karşı karşıya gelip bizi seçim yapmaya zorladı Usta bir mütercim kimliğinin yanında 19 ve 20 yüzyıl Türkiye tarihinde de çalışkan bir akademisyen olan Çağdaş Sümer üzere isimlere sıklıkla danışıp bu bireylerin tekliflerini dikkate alarak Türkçede direkt bir karşılığa sahip olmayan terim ve kavramları çoğunlukla olduğu üzere bıraktık Bu her ne kadar okuyucunun işini aşikâr bir düzlemde zorlaştıracaksa da sunulan tahlilin inceliklerini ve işaret ettiği ayrımları ortaya çıkarmanın tek yoluydu Çeviriyi iki kişinin üstlenmesi ise sunduğu tartışma ortamı nedeniyle yaptığımız işi bizim için bir dayanışma pratiğine ve öğrenme sürecine dönüştürdü Hem okuduğumuz gereçle kurduğumuz münasebet hem de çeviri sürecinde birbirimizin söz biçimlerine ve lisan hassasiyetine ettiğimiz tanıklık ortaya koyduğumuz işin doyuruculuğunu pekiştiren etmenler oldu Okuyucunun da kitapla kurduğu bağlantı ve tecrübede misal bir doyuma ulaşmasına katkı sağlamış olmayı temenni ediyoruz
